Turizm Rehberliği Söyleşilerinde Trabzon Ayasofyası Anlatıldı

Gümüşhane Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü tarafından düzenlenen “Trabzon Ayasofyası” başlıklı etkinlik çevrim içi olarak gerçekleştirildi.

Turizm Rehberliği Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Serap Akdu moderatörlüğünde gerçekleştirilen etkinliğe Trabzon Rehberler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Özkan Kart konuk oldu.

Turizm Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sevim Beyza Öztürk Sarıkaya, Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi İsmail Çalık olmak üzere Turizm Fakültesi akademisyenleri ve öğrencileri etkinliğe katılım sağladı. Yaklaşık 1,5 saat süren etkinlikte Trabzon Ayasofyası’nın tarihçesi anlatıldı.

Bir dönem anıt müze olan yapının Bizans dönemi eserlerinin en önemli örneklerinden biri olduğu, Trabzon’daki Komnenos Krallığı döneminde 1230 – 1260 yılları arasında kilise olarak yapıldığı ve Trabzon’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesinden yaklaşık 110 yıl sonra, 1573 yılında camiye çevrildiği anlatıldı. Yapının Trabzon’un (Τραπεζ ύς/Trapezous) bugünkü kent merkezinde, mevcut kıyı şeridinin 100 metre güneyinde, denize yakın bir konumda ve tepelik bir arazi üzerinde yer aldığı belirtilerek coğrafi konumuna değinildi. “Hagia Sophia” kelimesinin Kutsal Bilgelik (Ἁγία Σ φία/Hagia Sophia) anlamına geldiğinden bahseden Özkan Kart, Trabzon Ayasofya’sının Konstantinopolis Ayasofyası’ndan farklı olduğunu İmparator Jüstiyen’in Ayasofyasına olan bağlılığın bir emsali olarak görüldüğünü öğrencilere aktardı.

Kilisenin mimarisine ve plan tipine değinen Özkan Kart, öğrencilere turlarda hangi giriş kapılarını kullanmaları gerektiğinin bilgisini vererek; “Kapalı haç plan şemasındaki kilisenin doğusunda üç apsis, batısında bir narteks, kiliseye üç yönden girişe imkân veren batı, kuzey ve güneyde üçlü açıklıklı, yapının beden duvarlarından dışa taşkın eyvan benzeri birer mekân/portal vardır. Kuzey ve güneydeki mekândan naosa, batıdakinden ise nartekse geçiş sağlanır. Dolaysıyla plan tipi ünik denilebilir. Kilisenin merkez mekânı kareye yakın dikdörtgen biçimli ve dört destek ile taşınan pandantifler üzerine oturan, 12 cepheli yüksek bir kasnak üstünde yükselen bir kubbe ile örtülüdür. Haç kolları beşik tonozla; haç kollarını kapatan birimlerden güney batı ve kuzey batıdaki çapraz tonoz ve güney doğu ve kuzeydoğudaki ise beşik tonozla örtülmüştür. Doğuda yer alan köşe odaları dışa taşkın, içten ve dıştan yarım yuvarlak birer apsisle sonlanır. Ana apsis dışa taşkın ve içten yarım yuvarlak, dıştan beş cephelidir. Naos ile bema, bemanın önündeki iki paye ile birbirinden ayrılır. Bema ve köşe odaları beşik tonozla örtülüdür. Narteks ise dikdörtgen planlıdır ve çapraz tonozla örtülüdür. Narteksin üzerinde galeri bulunmaktadır. Kilisenin batısında Türk devrinde minare olarak kullanılmış, dört köşe planlı ve iç duvarlarında resimler bulunan çan kulesi yer alır” dedi.

Çan kulesinin 1427 yılına ait olduğunu da belirten Kart, ikonaların anlatımına geçiş yaparak, Hz. İsa, Hz. Meryem, Azizler ve Kutsal Kitap’tan önemli birçok mucizenin ve hadisenin sahnelendiği kilise tavanını görsellerle destekleyerek detaylı bir şekilde açıkladı. 

Etkinlikte soru cevap için ayrılan zamanda tüm katılımcılar konuk konuşmacı Özkan Kart’a ve moderatör Serap Akdu’ya teşekkürlerini ilettiler.

Değerli bilgilerinden dolayı Trabzon Rehberler Odası Yönetim Kurulu Üyesi Özkan Kart’a teşekkür eden Rektörümüz Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek etkinliğe ilişkin şunları söyledi: “Ülkemizin her bir köşesi tarihi, kültürel ve doğal zenginliklerle donatılmıştır. Trabzon Ayasofyası da bu tarihi zenginliklerimizden bir tanesidir. Tabi bu zenginliklerimizin turizm açısından büyük değeri de bulunmaktadır. Özellikle de bu alanlarda yapılacak çalışmalar büyük önem taşımaktadır. Turizm Rehberliği Bölümü için çevrimiçi etkinliklerde fakültemize destek veren Trabzon Rehberler Odası yönetimine, üyelerine, rehberlerine ve programda emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Bu tarz etkinliklerde Trabzon Rehberler Odası’na bağlı rehberlerimizi konuşmacı olarak ağırlamaktan büyük memnuniyet duyduğumuzu belirtmek istiyoruz.”

Konferans kaydını aşağıda belirtilen bağlantıdan izleyebilirsiniz.

https://ss.gumushane.edu.tr/playback/presentation/2.3/629c293f0622f18ecb400575b95131724e8896e6-1669974956507