Bel Fıtığı (Lomber Disk Hernisi) Nedir?

Gümüşhane Devlet Hastanesi’ne atanan ve tıp eğitimini Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, uzmanlık eğitimini Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tamamlayan beyin ve sinir hastalıkları cerrahisi uzmanı Op Dr. Gülce Gel çok sık örülen hastalıklardan biri olan bel fıtığı ve ameliyatı hakkında bilgilendirmede bulundu.

“Omurga: omur dediğimiz kemikler ve bu omurlar arasındaki disk denilen yapılardan oluşmaktadır. Omurga; servikal (boyun), torakal (sırt), lomber (bel), sakral ve koksiks (kuyruk sokumu) olarak adlandırılan 4 kısıma bölünmektedir.” Tanımını yaparak açıklamasına başlayan Op Dr. Gülce Gel,” Bel bölgesinde 5 adet omur 5 adet de disk bulunmaktadır. Bu disklerin yapısı dış kısmında sert kıvamlı bağ dokusundan oluşan bir yapı ve iç kısmında ise daha yumuşak kıvamlı bir çekirdekten oluşmaktadır. Bel bölgesindeki bu disklerin dış kısmındaki yapının yırtılması sonucu içerideki yumuşak kıvamlı yapının omuriliğin olduğu kanala doğru kayması ve omuriliğe ya da omurilikten çıkan sinir köklerine bası yapması sonucu bel fıtığı dediğimiz hastalık oluşmaktadır.” Dedi.

“Bel fıtığının yaşlanma sonucu dejenere olmuş disklerde, ani hareketle, ağır kaldırmakla, düşme gibi travmatik durumlar sonrasında oluşabildiğini” kaydeden Op Dr. Gülce Gel, açıklamasını şöyle sürdürdü.

Bel fıtığı belirtileri

Bel fıtığının oluştuğu seviyeye ve fıtığın bası yaptığı sinire göre belirtiler farklılık gösterebilmektedir. Bel fıtıklarında fıtığın seviyesine göre belde ağrı, kalçadan veya belden bacaklara ve ayaklara ulaşan ağrı uyuşukluk gelişebilmektedir. Daha ileri durumlarda ise bacaklarda güçsüzlük, idrar tutamama, cinsel fonksiyonlarda kayıp görülmektedir. Buna kauda equina sendromu denilmekte olup acil müdahale gerektirmektedir.

Bel fıtığında görülen belirtileri özetleyecek olursak;

• Bel ağrısı
• Belden bacaklara vuran ağrı
• Bacaklarda, ayaklarda uyuşukluk
• Otururken, oturduğunuz yerden kalkarken zorlanma
• Kaslarda güçsüzlük
• İdrar, gaita kaçırma
• Cinsel fonksiyonlarda bozulma

Bel Fıtığında Risk Faktörleri

Bel fıtığında omurga üzerine binen yük arttıkça disklerde dejenerasyon ve yırtılma oranları artmaktadır. Ayrıca bel bölgesinde ağırlığı taşımada ve omurgaya destek olmada görevli olan bel, sırt ve karın kaslarının zayıflığı da bel fıtığı riskini arttıran sebeplerdendir. Bunlar dışında; aşırı kilolu olma, gebelik, ani kilo alma gibi durumlarda, ağır işlerin yapıldığı meslek gruplarında, uzun süre ayakta duran ya da uzun süre oturarak çalışanlarda, bağ dokusu zayıflıklarının görüldüğü genetik hastalıklarda disklerdeki dejenerasyon kolaylaştığı için bel fıtığı gelişme ihtimali artmaktadır.

Bel Fıtığı Teşhisi

Bel fıtığı teşhisinde, hastaların şikayetleri dinlendikten sonra öncelikle nörolojik muayene ardından görüntüleme yöntemlerinden MRI (Manyetik Rezonans Imaging), BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve röntgen kullanılabilir. Bunlara ek olarak yapılan elektrofizyolojik testlerden EMG (Elektromiyografi) hangi kas grubunun etkilendiğini, kaslara gelen sinirlerdeki zedelenmenin belirlenmesi ve kaslardaki hastalıkların belirlenmesinde hekime yardımcı olmaktadır.

Bel Fıtığı Tedavisi

Bel fıtığı tedavileri arasında; istirahat, fizik tedavi yöntemleri (masaj, sıcak-soğuk uygulama, egzersiz programları, elektrik uyarıları vs.), ağrı kesici, antiinflamatuar, kortizon gibi ilaçlarla tedavi, epidural enjeksiyonlar ve cerrahi tedavi uygulanabilmektedir. Bu tedavi yöntemlerinden hangisinin seçileceğine hastanın klinik durumu, nörolojik muayenesi ve yapılan radyolojik görüntülemeler ışığında karar verilmektedir. Bel fıtığı hastalarının büyük çoğunluğunun şikayetleri ameliyata gerek duymadan diğer tedavi yöntemleri kullanılarak geçebilmektedir. Fakat bacaklarda-ayaklarda olan güç kaybı, idrar kaçırma, cinsel fonksiyon kaybı ve fizik tedavi, istirahat, ilaç tedavisine rağmen ağrısı geçmeyen hastalarda cerrahi tedavi yapılmaktadır. Bel fıtığı ameliyatları mikroskobik, mikroskopsuz ve endoskopik olarak yapılabilmektedir. Bel fıtığı hastalarında genel kabul gören cerrahi yöntem mikroskobik diskektomidir. Bu ameliyatta hasta genel ya da spinal anestezi altında iken bel bölgesine yapılan küçük bir kesi sonrası mikroskop yardımıyla fıtık temizlenir. Bu ameliyatlardan sonra öncelikle ağrının takip eden süreçte de uyuşukluğun geçmesi beklenir.

Bel Fıtığı Hastalarının Dikkat Etmesi Gereken Durumlar

• Bel fıtığı hastalığına sahip kişiler ağır kaldırmaktan kaçınmalıdırlar.
• Bu hastalar kilo almamaya dikkat etmeli fazla kilolarını vermeye yönelik girişimlerde bulunmalıdırlar.
• Uzun süre aynı pozisyonda, hareketsiz kalınacak durumlarda esneme hareketleri, egzersizler yapılmalıdır.
• Yere eğilme hareketinden kaçınılmalı bu gibi durumlarda yere eğilmek yerine dizler kullanılarak çömelme hareketi uygulanabilir.
• Yüksek topuklu ya da düztabanlı ayakkabılardan kaçınılmalıdır.
• Ani hareketlerden kaçınılmalıdır.
• Bel, sırt ve karın kaslarını geliştirecek hafif egzersizler yapılmalıdır.” Bilgilendirmesini yaptı.

Op. Dr. Gülce Gel ayrıca” Yeni hastanemize taşındık daha ferah ve daha konforlu bir ortamda hem hastalarımızın poliklinik hizmetlerini, hem bel fıtığı, hem de bazı beyin ameliyatını artık rahatlıkla gerçekleştireceğiz.” Dedi.