Osmanlıda Eğitim Sistemi Ve Günümüz 2

Osmanlıda her mahallede her köyde sıbyan mektepleri bulunmakta bu okulların tüm ihtiyaçları bölge halkı tarafından karşılanmaktaydı .Yani vatandaş devlet gelsin de bi el atsın diye beklemiyordu,eğitim ; okuma yazma ,basit matematik ve kuranı kerim ayrıca ahlak dersleri üzerineydi burada okuyan öğrenciler belli bir yaşa  geldiklerinde çeşitli sınavlara tabi tutularak yeteneklerine bakılırdı sonrasında ya bir üst kademeye yani Medreseye devam eder ya da bir Loncaya yazılır hiçbir şey olamazsa çiftçi olurdu  özellikle Osmanlı’nın klasik döneminde çok güzel işleyen sistem Osmanlının zirveye yükselmesinde çok etkiliydi ,düşünün; işsizlik diye bir kavram yoktu. Neden ?                1-Eğer öğrenci yetenekliyse maddi durumu zayıf olsa bile tüm ihtiyaçları devlet tarafından karşılanarak üst eğitime devamı sağlanır bu öğrenciler sonradan devletin önemli memurluklarında (kadı ,müderris vb )görev alırlardı 2-Eğer insani yönü  güçlü görülürse yani ahlaklı,itaatkar ise Bir Loncaya yazılır bir meslek tercih ederdi örneğin ; terzilik,kasaplık vs.. Osmanlıda her esnaf örgütünün bir loncası bulunur  ve esnaflar arasında müthiş bir dayanışma vardır devletine bağlı, inancını yaşayan haram yemeyen, kul hakkında gözü olmayan esnafların en az bir çırak yetiştirmesi zorunluydu zamanla kalfa usta derken icazetnamesini(diploma )  çırağı alır devletten Gedik (Dükkan açma izin belgesi ) alarak mesleğine başlardı .Loncada eğer vatandaşı zarara uğratıp hile yapan görülürse  örgüte alınmaz bir daha da  esnaflık verilmezdi. 3-Hiçbir şey olmazsa ailesinin yanında çiftlik işlerine devam eder sonra belli bir yaşa gelince Sipahiden toprak talep eder buraları işleyip böylede hayatını sürdürebilirdi.Şimdi günümüzle karşılaştırın 12 sene zorunlu eğitim 4-5 sene üniversite sonrasında işsizlik ve siyasilerin devlet her üniversite mezununu iş verme zorunluluğu yok sözleri elbette böyle zorunluluğu yok ama insana onuruyla yaşayacak bir hayat sunma zorunluluğu vardır bunu artık siz muhakeme edersiniz.

                Tabi eğitimin işleyişi tarihsel süreçte tamamen böyle değildi her şeyin olduğu gibi Osmanlı’nın da eğitim sistemi değişti  , özellikle 18.yy’dan itibaren gözle görülür bir batı etkisinden söz edebiliriz Avrupa’ya elçilikler açma batı eserlerini tercüme etme ,batı tarzı okullar kurma ,batıdan hocalar getirme vs. başlamış 19.yy’da  İptidailer(ilkokul ) ,rüştiyeler(ortaokul),idadiler(lise) açılmış tabi okul türlerinin farklılaşması toplumun kültürel olarak çatışmasına da neden olmuştur yani eski kafa eğitimle yetişen öğrenci ile çağdaş eğitimle yetişen öğrenci arasında farklılıklar görülmüş bu ülke bütünlüğünü sağlamakta  devletin işini hayli zorlaştırmıştır özellikle 19.yy’ın başlarında II.Mahmut medreseleri kaldırmayı düşünse de toplumun hassasiyeti ve o dönem yaşanan siyasi sıkıntılardan ötürü vazgeçmiştir. Ne yazık ki Medreseler sadece din ve hukuk eğitimi verir hale dönüşmüştür .Hal bu ki Fatihin kurduğu Sahnı Seman da Kanuninin kurduğu Süleymaniye Medreseleri de pozitif bilimi her zaman merkezde tutmuş sonuçta teknoloji üreten bir devlet olmuşlar ama ilerde bu böyle olmamış amacı dışına çıkmış zaten cumhuriyet döneminde bir çok kurum gibi çağın beklentilerine cevap veremediği için  kapatılmıştır.

Osmanlının son döneminde  Lonca sistemi işlerliğini kaybetmiş,devlette adam kayırmalar ,rüşvetler vs artmış ,tımar sistemi çökmüş Anadolu’da ki halkın huzuru, devlete olan güveni sarsılmış derken savaşlar ve çöküş kaçınılmaz olmuştur.

Özetle Eğitim bir milletin en çok önem vermesi gereken konudur bugün en gelişmiş ülkeler eğitimin en iyi verildiği , en geri kalmış yoksul ülkelerde eğitimin zayıf olduğu ülkelerdir  bunun için okullarımıza öğretmenlerimize sahip çıkmak kaliteli eğitimle çocuklarımıza daha sağlıklı gelecek sunmak hepimizin görevi olmalıdır.