MÜTEFEKKİR/CEMİL MERİÇ

Milletimizin yüz akı, ender insan büyük mütefekkir.Cemil Meriç üstadımızı vefatının 33. yılında rahmetle anıyorum.Cemil Meriç’in hayatını uzun uzadıya yazmak yerine O’nun mücadeleci ve bitmeyen azminden hattım olmayarak kısaca bahsedeceğim.

Dört yaşında okumaya başlayan, yaşının üstünde davranışları ile göz dolduran, lise yıllarında üniversite bilgisini aşan bir insan. Sağlam bir irade, sarsılmayan ahlakı ile örnek bir şahsiyettir. Bulunduğu ortamın kültür abidesi, çok okuyan ve çok yazandır.

Cemil Meriç; mütefekkirdir, ideolog değildir, müritleri, militanları yoktur; okurları vardır.Bildiklerini söylemekten imtina etmeyen, bilmediklerini öğrenmekten vazgeçmeyen mükemmel bir araştırmacıdır. Önyargısız, realist bir kişiliğe sahiptir. O,mütefekkirin tefekkür dünyası oldukça zengindir. Cemil Meriç, hayatını Türk irfanına adayan münevver bir insandır. Edebiyat, tarih, felsefe ve sosyoloji olmak üzere, bu alanda büyük bir araştırma yapmış ve günümüze altın sayfalar bırakmıştır

Düşünce dünyasına ummanları doldurmuş, hürriyet aşığıdır. Buna mukabil bir cümlesinde şöyle der“Düşünceye yasak bölge tayin edildiği andan itibaren düşünmek yoktur, bir düşüncenin esareti altına girmek vardır.”

Cemil Meriç, dört yaşından itibaren kalın mercekli gözlük kullanmaktadır. Fakat gözlerini kaybedeceğini bile bile gece gündüz demeden okuyup, yazmaya devam eder. Doğu –batı klasiklerini ’yutmuş’ olur.1954 yılında başarısız geçen göz ameliyatı sonrası,1955 yılında görme yetisini (38 yaşında) kaybeder. Lakin kalp gözü ve hissiyatından hiçbir şey kaybetmez. Tercümeleri dışındaki bütün kitaplarını gözlerini kaybettikten, sonra kaleme almıştır. Yine veciz bir cümlesinde der ki, “Ne Batı’yı tanıyoruz ne Doğu’yu. En az tanıdığınız kendimiz. Biz Müslümanlığından, Türklüğünden utanan, tarihinden utanan şuursuz bir yığın haline geldik.”

Kızı, Prof. Dr. Ümit Meriç bir röportajında, kitaptan değil kitapsızlıktan korkulması gerektiğini söyleyen ve okumayı "İçimizdeki meçhul âlemin kapılarını açan bir anahtar" olarak tanımlayan babasını şu sözlerle anlatır: "Cemil Meriç'in her günü, eserinin bir sayfasında mündemiçtir. Hiçbir gününü değil, görmediği halde bir dakikasını boş geçirmeyen bir insandır. Ağzından en çok çıkan söz 'Oku evladım' ve arkasından 'Yaz evladım' olmuştur. Onu bir insanlık kahramanı olarak değerlendirmemiz bu açıdan çok önemli. Hepimize, bütün beşeriyete vereceği bir mesaj var. Bunu hiç unutmadan her nefesimizi alıp vermemiz gerekiyor."

Ve son söz olarak:”Nereye gidersen git, bulacağın aydınlık, zihninin aydınlığı kadar olacaktır. Bilmeliydim.” Ruhu şad olsun.