11.05.2013, 12:45

UTANMAK FARKLI BİR GÜZELLİK Mİ?

Şahmettin Kaya

UTANMAK FARKLI BİR GÜZELLİK Mİ?
Hayâ sıyrılmış inmiş, öyle yüzsüzlük ki her yerde,

Ne çirkin yüzleri örtermiş, meğer o incecik perde.

Mehmet Akif ERSOY

Utanma; Utanç, hicap, Utanma duygusu, utanma hissi. Kendini kusurlu bilip insanlar arasından çekilme anlamlarına gelir. Utanma, hayâdan ileri gelir. Utanma duygusu taşıyan bir kimse, sadece insanların gördüğü yerde değil, insanların görmediği yerde de kötülükten kaçınan kimsedir. Böyle kimselerin ruh sağlıkları yerinde, vicdanları rahattır.

Ahlâkı geliştiren, besleyen ve ileri götüren fıtrî insanlık vasıflarından biri de utanmaktır. İffet ve namusun kirlenmesine, şeref ve haysiyetin lekelenmesine mâni olan şey, hayâdır, utanmaktır. Utanma duygusu, ahlâklılığın en yalın duygularındandır Hayânın imandan olduğunu belirten Efendimiz, “Utanmadıktan sonra istediğini yap” buyurarak hayânın ne derece çirkinlikleri frenleyici, hayâsızlığın ise e kadar kötü yollara sürükleyici birer unsur olduğunu belirtmiştir. HazretiAli de “Hayâ elbisesini giyinen kimsenin, halk ayıbını göremez.” Der.

Hayâ konusunda psikolojik ve ahlâkî tahliller yapan. On altıncı yüzyıl Osmanlı dünyasının en velud müelliflerinin başında gelen Kınalızâde Ali Çelebi, başeseri olan Ahlâk-ı Alâî isimli eserinde hayâyı şöyle tanımlar: “ Utanma, edebe zıt olan olaylar meydana gelince, kalbin hassasiyet kazanması ve ızdırap duymasıdır”. Edep ve hayâdan mahrum olan insan, her türlü iğrenç işlere girişir. Toplumun irfan ve hikmet yönünden gelişimi, utanmak hissinin canlı bir şekilde yaygın olmasıyla yakından alakalıdır.

Hatta Aristotales, "Kadınlarda en çok sevilecek şey nedir?" sorusuna "Yüzlerinde hayâdan dolayı ortaya çıkan kırmızılık" cevabını vermiştir.

Gazzâli’ye göre çocuğun mahcûbiyet duyup bazı fiilleri terk etmesi onda akıl ışığının parlamaya başladığının bir göstergesidir. Gazzâli bu noktadan itibaren çocuğun eğitimiyle ilgilenmenin önemini belirterek bu eğitime ilginç bir şekilde yemek ve sofra adabıyla başlanmasını tavsiye eder.

Rahmetli Üstat Necip Fazıl, bir konferansında, “Pek yakında utanmaktan utanan bir nesil gelecektir ”diyerek gençler üzerinde ki hassasiyetini dile getirmiştir. Fakat böyle de olsa; utancından, utangaçlığın vermiş olduğu mahcubiyetten dolayı yüzleri kızaran, mahcup ve mahzun güzelliklerde olan gençliğimiz de yok değildir. Sonuç itibariyle utanmak, insanın kalitesini gösteren bir güzelliktir. Biz, biz olduğumuz sürece, bizi, bizden başka kimse utandıramaz.

#UTANMAK #FARKLI #BİR #GÜZELLİK #Mİ

Yazarın Önceki Makalesi Yazarın Sonraki Makalesi

Türk Gibi Başlayıp İngiliz Gibi Bitirmek

04 Aralık 2010

Cevat Nas

DENSİZE BAK HELE !!!

18 Ocak 2014

S .Kelebek 12 yıl önce

ne insanlar gördüm üzerinde elbise yok.. nice elbiseler gördüm içinde insan yok. gözünden yaşlar süzülürken sakın utanma!..

Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)

T.Akar 12 yıl önce

Utanmak örtünmenin yanında, ahlakla da ilgilidir.

Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)

İSMAİL HAYAL 12 yıl önce

Üstadım çağın en önemli yarasına parmak bastınız. Birkaç kez okunması ve çok ders çıkarılması gereken bir yazı olmuş. Eline ve yüreğine sağlık. Aslına bakılacak olursa haya imandan gelir. Utanmak ise gerçekten çok önemli bir erdemdir.

Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)

halit şen 12 yıl önce

Bence hayatın gayesi haya ve edebli yaşama ameliyesidir.Bu husus yazıda çok güzel naksedilmis....

Cevapla Beğendim (0) Beğenmedim (0)