KENTSEL DÖNÜŞÜM

Kentsel dönüşüm, yaşam alanlarının modernizasyonunun yanında gündemimize son yıllarda yaşanan depremlerden sonra girmiştir. Özellikle kontrol altına alınamayan büyüme ve aşırı göç şehir merkezlerini yaşanılmaz kılıyor. Ciddi anlamda arsa sıkıntısının da problem olduğu özellikle mega kentlerde Kentsel Dönüşüm Programları zorunluluk haline geliyor.

İlk defa inşai operasyon yapılacak bölgelerde bu işin tarifi Kentsel Tasarım veya Kentsel Yenileme, mevcut yaşam alanlarının olduğu yerlerdeki çarpık ve güvensiz yapılaşmaların modern yaşam alanlarına dönüştürülme programı ise Kentsel Dönüşüm  olarak tarif ediliyor.

İstanbul  ülkemizin “Kentsel Dönüşüm” ihtiyacı olan illerin başında gelir. İstanbul’u bu konuda birinci sıraya alan,  nüfus yoğunluğunun yanında,  yıllardan beri standartlara ve yürürlükteki mevzuatlara göre yapılmayan kaçak yapılaşmadır. Yerel yönetimlerin en kolay kaynak sağlama yolu olan, arazileri imara kontrolsüz açınca  doğal olarak kontrolü güçleşen, kaçak yapıların sayılarının süratle artması plansız yapılaşmayı getirmiş bunun yanında aşırı göç alan bir il haline gelmesine sebep oldu. Bu geliş Anadolu’da birçok ilde hala bu şekilde  olmaya devam etmektedir. Ayrıca kentlerin gelişiminde yapılaşma, planlamadan önde gittiğinden kentsel tasarım ihtiyacı bugün bu düzeye gelmiştir. 

Yapı Denetim Uygulamalarındaki disiplin, binaların mevzuatlara ve standartlara uygun yapılmasına önemli katkılar sağlanmıştır. Ancak eski tarihli yapılmış binaların mevcudiyeti, İstanbul’da bu riski devam ettirmekte olup  %50 nin üzerinde  güvenlik  riskli  binalar hala mevcuttur. Marmara depremi inşaat sektörünün ufuk değişimi için bir milat olmuş, 1999 depreminden sonra daha güvenli yapılar inşa edilmeye başlamıştır. Ancak bu süreci hızlandırmak gerektiğinin bilincinde olmamız gerekiyor. Kentsel dönüşümü yapmak için tekrar deprem olmasını beklemek mi lazım?  

CAN GÜVENLİĞİ AÇISINDAN KENTSEL DÖNÜŞÜM ŞART 

Devlet birimleri, yerel yönetimler, teknik tabanlı STK’lar bir araya gelerek Kentsel Dönüşümü süratle formüle etmek zorundadırlar. Eğitim panel, seminer, çalıştay konferans adına ne denirse denilsin, halkın, imalatçıların(inşaat uygulama firmalarının), denetim birimlerinin bilgilendirmelerinin süratle yapılması gerekiyor. Şehrin estetiği bir yana can güvenliği açısından bu yapılmalıdır. Başta TOKİ olmak üzere son zamanlardaki büyük sermayeli inşaat şirketleri,  düşük kar marjlı ve güvenli kentsel yaşam alanlarına rağbet olması bu sektörün gelişimine  katkı sağlamış,  yerel yönetimlerin de desteği ile epey yol alındı diyebiliriz. Ancak, tekrarlamak gerekirse, bu işi daha da süratlendirmek gerekiyor. Kentsel dönüşümler devlet politikası haline getirilmeli ve bu konu ile TOKİ’nin mesleki tecrübelerinin de içinde olacağı yeni bir oluşum,  mesela konut imal usulleri ve deprem mevzuatlarını da içine alan bir bakanlık bile düşünülebilir(Kent İmar Bakanlığı).Her an deprem riskinin yaşandığı İstanbul’da, Kentsel Dönüşüm, ihtiyaç olan her ilçede yapılmalı, hatta çıkarılacak yasalarla bu işin hukuki altyapısı tekrar düzenlenmelidir. Talep yerel yönetimlerden değil, bizzati bina sahiplerinden gelmelidir. Bu bilinç yaygınlaştırıldığında, geriye içinde tüm beklentilerin karşılandığı yaşam alanlarının inşası kalıyor ki, bu işin en kolay tarafı.

Sonuç özeti, çocuklarımızın, aile üyelerimizin sevdiklerimizin yaşaması için, parklarıyla bahçeleriyle ulaşım ağları ve alt yapıları tamamlanmış daha yaşanabilir bir kentsel dönüşümün inşallah en kısa zamanda gerçekleştirmek temennisi ile…