Türkiye’nin 9 Ayasofya Camisinden Biri de Gümüşhane’de

Gümüşhane'de orta çağda yapılan ve 284 yıl önce camiye çevrilen tescilli tarihi yapı Türkiye'deki 9 Ayasofya Camiinden birisi.

Merkeze bağlı ArzularKabaköy Beldesi sınırlarındaki eski Kabaköy köyünde Orta çağda yapıldığı değerlendirilen ve Hagia Sophia'ya adanan kilise Trabzon Rum İmparatorluğu döneminde piskoposluk merkezi haline getirildi. 18. yüzyıl başlarına kadar kilise olarak kullanılan yapı bölgedeki Türk nüfusunun artmasıyla 1737 yılında camiye çevrildi.

Osmanlı Padişahı Sultan Abdulaziz tarafından Kabaköy Ayasofya camiine imam ve görevli tayini için verilmiş bir berat bulunan cami, dikdörtgen planlı, 3 nefli, 3 apsisli bir yapıya sahip. İçerisinde devasa sütunların yer aldığı, dış duvarlarında kilise olduğu döneme ait süslemelerin bulunduğu cami 1972 ve 2010 yıllarında iki kez restore edildi. 

Gümüşhane'nin önemli bir kültüre mirası olan ve Türkiye'deki 9 Ayasofya camisinden birisi olan camiyi ve kapısında tarihi çeşmeye mahalle sakinleri gözü gibi bakarken yetkililerden başta minberin değişimi olmak üzere, caminin nemden korunması için çalışma yapılması, etrafındaki binaların kaldırılması gibi taleplerde bulundu.

“Burası bizim onur ve gurur kaynağımız”

ArzularKabaköy Beldesi Esentepe Mahallesi muhtarı Özgür Bayır, Türkiye’deki 9 Ayasofya Camiinden birisinin Gümüşhane’de olduğunu belirterek, “8.yüzyılda kilise olarak yapılan yapı 1737 yılında Ayasofya Camisi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sultan Abdulaziz Han’ın fermanıyla da buraya din görevlisi tayin edildi. O gün bugün camimizi koruyoruz. Burası bizim onur ve gurur kaynağımızdır” dedi.

“Hep beraber bu tarihe sahip çıkmamız gerekiyor”

Camideki minberin caminin tarihi yapısına uygun olmadığını, çatısında oluklar olmaması nedeniyle akan kar ve suların restore edilen duvarlarda yıpranmaya sebep olduğunu kaydeden Bayır, “Genel olarak binamızın durumu iyi. Sağı ve solunda dolmalar yapıldı. Camiyi sıkıştıran bu yapıların kaldırılarak etrafının açılmasını istiyoruz. Burası bulunmaz bir nimet ve tarihtir. Hep beraber bu tarihe sahip çıkmamız gerekiyor” şeklinde konuştu.

“Geçtiğimiz yaz Rus turistler de geldi çekim yapıp döndüler”

Mahalle sakinlerinden Kıbrıs Gazisi Fevzi Ezber ise caminin hem yaz hem kış aylarında oldukça kalabalık cemaati olduğunu belirterek, “Bu bölge eskiden Kabakilise diye bilinirdi. Nüfus kayıtlarında da bu ibare var. Sonradan Kabaköy oldu. Çanı olmayan bu binanın sağ ve solunda mahzenleri vardı. Buraya yaz aylarında gelen turistler oluyor. Geçtiğimiz yaz Rus turistler de geldi çekim yapıp döndüler. Buraya gerekli ilginin gösterilmesini istiyoruz” ifadelerini kullandı.

“Dış cephesinde yer yer dökülmeler oluyor”

Mahalle sakinlerinden Kazım Bayır da "Kendimi bildim bileli burası köyümüzün bir sembolü. Dış cephede ön duvarda dedelerimiz tamirat yapmıştı. Bugün ise dış cephesinde yer yer dökülmeler oluyor. Buna önlem alınmasını istiyoruz" şeklinde konuştu.

Bir diğer mahalle sakini Güray Kural da "Camimizin içini, etrafını tertemiz tutuyoruz fakat çevresinin açılması gerekiyor" dedi.

Başka bir mahalle sakini Kazım Paslı da bölgedeki en eski binanın burası olduğunu belirterek, "Biz buraya geldik geleli en eski binanın bu olduğunu gördük. Yaz-kış cemaati olan bir cami" diye konuştu.