Satala Antik Kenti’nden çıkarılan bin 500 yıllık Roma zırhı ‘Lamellar’ Gümüşhane’de

Satala Antik Kenti'nde 2020 yılı kazı sezonunda bulunan ve Ankara Bölge Laboratuvarı'nın katkılarıyla araziden kaldırılarak Erzurum Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı tarafından 3 yıl süren titiz çalışmalarla tüm levhaları yerinde kodlanarak konservasyon ve restorasyon işlemleri tamamlanan bin 500 yıllık ‘Lamellar’ isimli lejyoner zırhı düzenlenen törenle Gümüşhane Müzesi’ne teslim edildi. 

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından mühürlü olarak gönderilen zırhın özel hazırlanan kutusu Vali Baruş ve protokol üyeleri tarafından açıldı. 

Müze yetkilileri tarafından özenle hazırlanan ve Geç Roma Dönemi’ne tarihlendirilen lejyoner zırh artık çıkarıldığı topraklarda sergilenecek.

“Gümüşhane tarihi medeniyetlerin yaşadığı önemli topraklara sahip”

Törende konuşan Gümüşhane Valisi Aydın Baruş, Türkiye’nin tarihi süreç içerisinde dünyaya yön vermiş büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmış topraklara sahip olduğunu belirterek, “Gümüşhane’mizde bu tarihi medeniyetlerin yaşadığı önemli topraklara sahip. Bu topraklar üzerinde özellikle Roma döneminden Bizans'a, Bizans'tan Beylikler dönemine, Beylikler döneminden Anadolu Selçuklu, Osmanlı'ya kadar birçok tarihi eserin inşa edilmiş olduğunu ve bugünlere ulaştığını görüyoruz. Bu tarihsel miras içerisinde önemli kaynaklardan birisi de Satala Antik Kenti” dedi.

“Satala, Anadolu’da bulunan Zeugma, Samsat ve Malatya ile birlikte dördüncü lejyon kenti”

Doğu Anadolu bölgesinden Karadeniz’e ulaşımı sağlayan yol üzerindeki stratejik konumda bulunan Satala Antik Kentinin Roma İmparatorluğu’nun doğudaki savunmasının ana karargâhı olduğunu hatırlatarak, “Satala, Roma İmparatorluğu’nun 15. Apollinaris lejyonu adıyla anılmakta olup, ilimizin Kelkit İlçesi Sadak Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Roma’nın Perslere ve Sasanilere karşı yapılan seferlerde kullandığı bir üs olmasından dolayı Roma dönemine ait birçok tarihi kaynakta adı geçmektedir. 15. Apollinaris lejyonu, Roma İmparatorluğu’nun hüküm sürmüş olduğu Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarında yer alan sadece 30 lejyon üssünden birisidir. Anadolu’da bulunan Zeugma, Samsat ve Malatya ile birlikte dördüncü lejyon kenti olan Satala’nın, bu üç önemli kentle aynı düzeyde veya belki de daha zengin olduğu düşünülmektedir” diye konuştu.

“Kısa sürede bu kadar özellikli bir eserin bulunmuş olması Satala’nın ne kadar önemli olduğunun bir göstergesi”

Alanda 2017 yılında kamulaştırma çalışmaları yapılarak 2018 yılında arkeolojik kazı çalışmalarına başlandığını hatırlatan Vali Baruş, “Satala Antik Kentinde ortaya çıkarılan tarihi eserler, Gümüşhane Müzesi Müdürlüğü deposunda muhafaza altına alınmış, bu eserlerden tarihi zırh’ın restorasyon ve konservasyonunun yapılabilmesi amacıyla Erzurum Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğüne teslim edilmiştir. Yaklaşık 3,5 yıl süren restorasyon çalışmaları sonucunda eserin parçaları birleştirilerek şu an ki görülen halini almıştır. Geç Roma Dönemine ait olan bu eser günümüzden yaklaşık olarak 1500 yıl öncesine aittir.  Fiziki olarak 2018 yılında başlanılan kazı çalışmalarının üzerinden henüz 2 yıl geçmişken bu kadar özellikli bir eserin bulunmuş olması Satala Antik Kentinde gelecek yıllarda yapılacak olan kazıların ne kadar önemli olduğunu ve Gümüşhane’ye kazandıracağı tarihi değerlerin ne kadar büyük olduğunu göstermesi bakımından da son derece önemli bir husustur” ifadelerini kullandı.

“Gümüşhane’mizde de bu tarz önemli eserleri görmek bu şehrin bölgede ve Türkiye’deki önemini ortaya koymaktadır”

Vali Baruş, Satala Antik Kentinde Cumhurbaşkanlığı himayelerinde Kültür ve Turizm Bakanlığınca "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında kazılara devam edileceğini belirterek, “Gümüşhane’mizde de bu tarz önemli eserleri görmek bu şehrin bölgede ve Türkiye’deki önemini ortaya koymaktadır. Bu buluntuyu önemli yapan sebeplerden bir diğeri de eserin bütün oluşudur. Sahip olduğu kültürel mirasla dünyanın en zengin ülkelerinden olan Türkiye, yüzyıllar boyunca yurt olduğu sayısız medeniyetin izlerini taşıyor. Ülkemizin zengin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve korumaya alınarak dünya mirasına kazandırılması, aynı zamanda toplumumuzun tarih ve arkeoloji bilincinin pekişmesi amacıyla yapılan kazı çalışmalarına destek sağlayan tüm kamu kurum ve kuruluşlarına teşekkür ediyorum” diye konuştu.

“Bu tür tarihi varlıkları her yerde bulmak mümkün değil. Gümüşhane bu şansa sahip”

Tarihi zırhın müzeye kazandırılmış olmasının ilerleyen dönemlerde buraya yapılacak turizm amaçlı ziyaretlerde, kültür turizmi amaçlı ziyaretlerde çok önemli bir çekim noktası oluşturacağının altını çizen Vali Baruş, “Çünkü bu tür tarihi varlıkları her yerde bulmak mümkün değil. Gümüşhane bu şansa sahip. Sayın Milletvekilimizin ifade ettiği gibi gelecek Gümüşhane için çok daha güzel olacak. Bu ümitle göreve başladık. İnşallah hep birlikte çalışarak, el ele vererek, bu zengin tarihi mirası ortaya çıkararak Gümüşhane'yi turizm açısından bir çekim noktası yapma bakımından başarıya ulaşma yolunda önemli adımlar atacağımızı bir kez daha ifade etmek istiyorum” dedi.

“Hayalimiz gerçek oldu”

Yaklaşık 1,5 yıllık milletvekilliği döneminde Satala'yla ilgili önemli çalışmalar yaptıklarını ve 10 gün önce dünyanın 30 ülkesinden 69 akademisyenin Satala'ya gelmesinin heyecan ve motivasyonlarını artırdığını kaydeden AK Parti Gümüşhane Milletvekili Av.Celalettin Köse de “Ben ilk gittiğimde Satala'ya “Burada turistlerin gezeceği günleri hayal ediyorum” diye bir cümle kurmuştum. Ve o hayalimiz gerçek oldu. Bu motivasyonla, bu heyecanla bugün burada önemli bir işe imza atılıyor. Dünyada tek olduğu bilinen, başka örneği olmadığı söylenilen Roma'nın askerlerine ait olan zırh burada sergilenmeye açık hale getirilecek. Gümüşhane birçok medeniyete ev sahipliği yapmış kadim bir şehir. İlimizin dört bir tarafında da çok önemli turizm destinasyonları var. Bizim amacımız inşallah Gümüşhane'nin sayın Valimizin önderliğinde bu işin tüm paydaşlarıyla birlikte, birlik, beraberlik ve kardeşlik içerisinde Gümüşhane'mizi bir adım daha öne çıkarmak için, Gümüşhane'mizi geliştirmek için hep beraber çalışacağız” dedi.

“Dünyanın dört bir tarafında Gümüşhane’mize ait eserlerin Gümüşhane Müzesi'ne getirilmesi için de gayret göstereceğiz”

Turizmle birlikte şehrin gelişeceğini, ekonomik anlamda istihdama katkıda bulunacağına inandığını ifade eden Milletvekili Köse, “Bu doğrultuda hareket edeceğiz. Gerek ülkemizde gerekse dünyanın dört bir tarafında Gümüşhane’mize ait olan tarihi kimliğe haiz eserler var. Bir kısmı Satala’dan çıkmış, bir kısmı başka yerlerde bulunup değişik yerlerde sergilenen eserler var. Biz bunların da Gümüşhane'ye, Gümüşhane Müzesi'ne getirilmesi için de gayret göstereceğiz. Satala’da daha toprağın altında kalmış olan ve gün yüzüne çıkacak olan çok şeyler olacak. Burası turizmde, bu şehirde, bu ilçede, bu beldede çok önemli bir yere sahip olacak.  Bu şehre inanalım, bu şehrin geleceğine inanalım. Ve inşallah Gümüşhane’mizi hak ettiği yerlere getirebilmek için hep birlikte gayret edelim diyorum. Bu işte emeği olan kültür müdürümüzden kazı çalışmalarını yürüten Şahin Hoca'ya, Elif Hoca'ya, bakanlık yetkililerimize, her birine en kalbi teşekkürlerimi sunuyorum. Hayırlı uğurlu olsun inşallah” diye konuştu. 

Törene Vali Aydın Baruş, AK Parti Gümüşhane Milletvekili Av. Celallettin Köse, Gümüşhane Belediye Başkanı Vedat Soner Başer, Kelkit Kaymakamı Kadir Algın, Kelkit Belediye Başkanı Ünal Yılmaz ve il protokolü katıldı.