COVID-19 Kar Dağıtımını İzole Eder mi?

Ticaret Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB)’ne bir yazı göndererek şirketlerin kar dağıtımlarına kısıtlama getirilmesi isteminde bulunmuş.

Bu talebin temeline inmek gerekir ise;

Yatırımcıları, halka açık firmaları, Borsa İstanbul organize piyasalara etkisini, halka açık olmayan şirket ortaklarının beklentilerini düşünmek gerekir.

Unutulmaması gereken durum ise COVID-19 gibi bir olayda, otoritenin kriz masasını nasıl yönettiğinin yöntem ve tekniğidir.

Kar Dağıtımı nedir? (veya Temettü Dağıtımı)

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun (TTK) da 409/1 maddesinde;

 “Genel kurullar olağan ve olağanüstü toplanır. Olağan toplantı her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır.”  2019 yılı Genel Kurulu 31.03.2020 tarihine kadar yapılır.

Devam ediyor…  “Bu toplantılarda, organların seçimine, finansal tablolara, yönetim kurulunun yıllık raporuna, kârın kullanım şekline, dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine, yönetim kurulu üyelerinin ibraları ile faaliyet dönemini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakere yapılır, karar alınır.”

Böylece yapılan Genel Kurul ile 2019 yılına ait dağıtılabilir kar, onaylı finansal tablolar üzerinden karara bağlanır.

Kanun maddesindeki vurgudan da anlaşıldığı üzere, karın tamamının dağıtılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK)  519/1-2 maddesinde;

Yıllık karın %5 oranında birinci yedek akçenin ayrılmasını,

Ardından net dağıtılabilir dönem karından, birinci temettü çıkarılması sonucu kalan artık kardan %10 ikinci yedek akçenin ayrılması gereğini vurgulamaktadır.

Özetlemek gerekir ise kanun maddeleri, vergi sonrası net dağıtılabilir kardan totalde yaklaşık %10 şirket içi otofinansman kaynak bırakılmasına emredici hüküm koymuştur.

Diğer bir açıdan söylemek gerekir ise Dönem Net Karının %90 nisabında kar payı olarak ortaklara dağıtılmasını ön görmüştür.

Dönelim Ticaret Bakanlığı’nın TOBB’ne 31.03.2020 tarihli göndermiş olduğu yazıya, (ek de sunulmuştur)

Belirtilen yazıda,

2019 yılı nakit kar payı dağıtımının, %25’ini aşmaması vurgulanmıştır.

31.03.2020 tarihli yazıyı yorumlamak gerekir ise;

Mart ayı içerisinde Genel Kurulunu tamamlayan işletmeler almış olduğu kararları iptal mı edecek?

(BIST şirketleri genel kurullarını tamamlayarak temettü ödeme takvimini açıklamaya başladı)

İşletmeler %75 oranında dağıtmamış olduğu karı hangi statüde finansal tablolarında tutacak ve neler için kullanabilecek?

( Yedek akçe kullanım koşul ve şartları kanun ile sınırlandırılmıştır)

Halka açık şirket hissedarları için önemli olan kar dağıtımı beklentisi nasıl karşılanacak?

(Mart ve Nisan ayı BIST hisse yatırımcılarının yatırım eğilimini belirleyen en önemli etkenlerden biri açıklanan kar payları ve ödeme takvimleri)

(Ocak 2020 döneminden itibaren BIST 100 endeksi 110 puan sevilerinden 85 baz puanlara kadar indiği bu günler de)

Bu kararın 31.03.2020 tarihin de alınması ne ölçüde makul işlevliği vardır?

(Son günde verilen bu kararın işlevliğine bakıldığında, halka açık şirketlerin tamamı neredeyse genel kurullarını tamamladı. Diğer şirketler ise tamamlama aşamasında. Bu kararın geç kalınmış bir karar olarak görünmektedir.)

Kanun ile konulan bir uygulamayı, ricacı bir istek ile piyasada uygulama talebi ne düzeyde yapıcıdır?

(Ticaret Bakanlığı’nın bu kararı doğrudan yayınlamak yerine TOBB’ne paslamış olması dikkat çekicidir. Neden Ticaret Bakanlığı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bu kararı resmi Gazete’de yayınlatmadı.)

Kriz masasının vermiş olduğu sarsıntıyı kontrol etmek yerine piyasaya yansıtarak piyasalarda artı ölçüde arkçı sarsıntılara neden olmak ne düzeyde kamusaldır?

(Virüs nedeni ile borsanın dip seviyeleri görmesi, yatırımcıların nakit beklentisi içerisine düşmesi, piyasa belirsizliklerinin artmış olduğu bir dönem de anlık kararlar ile her bir yaptırımı ateş topuna dönüştürülmesi olumsuz etkilere neden olmaktadır.)

Sonuç olarak;

Ateş topu yine son dakikada karşı sahaya atılma çabası ile hareket içerisinde olunduğu anlaşılmaktadır.

Otorite,

Yapılmasını istediği işlemi öncelikle, uygun bir yöntemle açıklama yolu seçmeli

Öncesinde ve sonrasında ortaya çıkabilecek sorunların çözümleri sunularak sistem tayin edilmeli

En önemlisi son dakika kararlarına son verilmeli, önceden piyasalar bilgilendirilmelidir.

Ek: